Biechtstoel Noord I

Kunstenaar: Peter I Verbruggen (1615-1686)

Datering: 1658

Stijl: barok

Materiaal: eikenhout

Afmetingen: 338 x 330 x 105 cm.

Inventarisnr.:

SIRJACOBS Raymond, Sint-Paulus-Info, nr. 70, Inventaris van het patrimonium van de Antwerpse Sint-Pauluskerk, dl. I, 2006: p. 1749, nr. A49.

PA.029.A0050 (Donnet)

Locatie: noordbeuk

MANNAERTS Rudi, Sint-Paulus. De Antwerpse dominicanenkerk, Antwerpen, 2014: p. 149-150:

Een (vrijwillige of een bij vonnis opgelegde) bedevaart kan helpen om het geweten te zuiveren en uiteindelijk te gaan biechten. Een opgelegde bedevaart als straf bij een vonnis of bij een biecht kan ook de misdadiger of biechteling helpen zijn mentaliteit verder te zuiveren en te sterken. Omdat de pelgrimage niet zonder gevaren was en eerder ‘mannenwerk’, staan uitzonderlijk bij deze biechtstoel twee mannen in plaats van een man(nelijke) en een vrouw(elijke heilige).

Gezien de populariteit van zijn graf in Compostela is de apostel Jacobus de Meerdere uitgegroeid tot de patroonheilige van de pelgrims. Jacobus Venetus (1231–1314; sinds 1622 officieel vereerd), Italiaans dominicaan, is een groot vereerder van de grote relieken te Rome. Een engel toont de Veronicadoek (‘ bewaard’ in de Sint-Pietersbasiliek te Rome) terwijl de andere er berouwvol bij treurt. De legende vertelt dat Jacobus Venetus in de winter een bloeiende rozentak vond, vandaar een dergelijk bloemmotief rond een kruis. Enkele mooie taferelen in halfreliëf, onder meer De Boodschap, De  Visitatie, De Herders en De Wijzen, beelden mysteries van het geloof uit die men op bedevaart in het Heilig Land overweegt.

Op de rechterpilaster: vogels vliegen naar de sterrenhemel en twee putti in halffiguur blazen (opstijgende) zeepbellen: het hemelgerichte gebed.

I 2      Twee putti beteugelen een leeuw en houden hem vast bij de manen: zelfbeheersing of hoe de slechte neigingen van de mens moeten beteugeld worden.

I 4      Adelaar met blik naar de zon, weg van het aardse, aanschouwt God.

I 6      De bok, ‘de zondebok (van Israël)’ en dus symbool van het duivelse kwaad en de wellust, wordt beteugeld door vijf putti op meerdere zintuiglijke wijzen: verschrikt worden door het zien van een masker, pijn voelen door stokslagen en het trekken aan de hoorns, opgeschrikt worden door schel gefluit. Dezelfde scène komt voor in de muurbekleding van de kapel van de Zoete Naam Jezus.

I 1      Cartouche: De aanbidding van de herders.

I         Cartouche: De aanbidding van de Wijzen.

I 13    Cartouche: het wapen van de Jeruzalemvaarders.

I 20    Cartouche: De Boodschap.

I 21    Cartouche: Johannes de Doper in schaapsvacht, met kruisvaandeltje. Het lam lijkt eerder op een hond!

I 22    Cartouche: De Visitatie.

DONNET:

De Pelgrimstochten als middel tot heiliging. Engel treurt berouwvol. Engel met Veronicadoek. Vier bas-reliëfs: 1.Aanbidding der herders. 2.Aanbidding wijzen. 3.De Boodschap. 4.De Visitatie.

Aparte onderdelen van dit kunstwerk: /

Onderdeel van een groter geheel:

Opdrachtgever:

Schenker:

Voorstudies:

Herkomst: /

Verdere geschiedenis:

Restauraties:

Tentoonstellingen:

• A) Andere kunstwerken die dit kunstwerk hebben beïnvloed:
• Dit kunstwerk is geïnspireerd door:
• Dit kunstwerk is gekopieerd naar: /

• B) De invloed van dit kunstwerk op andere kunstwerken:
• Dit kunstwerk is in prent omgezet (door):
• Dit kunstwerk is inspirerend voor:
• Dit kunstwerk is gekopieerd (door):

OPGELET: indien u een andere taal gekozen hebt, zullen de titels van deze boeken en artikels helaas automatisch mee vertaald worden!

MANNAERTS Rudi, Sint-Paulus. De Antwerpse dominicanenkerk, Antwerpen, 2014: p. 149-150.

SIRJACOBS Raymond, Sint-Pauluskerk Antwerpen. Historische gids, 2^de herw. uitg., Boechout, 2001: p. 107-108.

ZAJADACZ-HASTENRATH Salome, De biechtstoelen van de Antwerpse Sint-Pauluskerk, vertaald door Jos SMEETS, in Sint-Paulus-Info, nr. 68, 2000: p. 1585-1588.

ZAJADACZ-HASTENRATH Salome, Das Beichtgestühl der Antwerpener St.-Pauluskirche, Brussel, 1970: p. 52-61, afb. 11-12, 39-49, 51-53.

SIRJACOBS Raymond, De triomf van het beeld. Vervolg 10. Biechtstoel G: De pelgrimstochten als middel tot heiliging in Sint-Paulus-Info, nr. 37, 1988: p. 525-533.

Gustaaf CUYLITS, Stralend mooi, bij de gratie Gods! in Sint-Paulus-Info, nr. 37, 1988: p. 519-521.

JANSSENS Aloïs, Sint-Pauluskerk te Antwerpen en haar kunstbezit, Antwerpen, 1971: p. 21-26, 31-44, 109.