Predicatie, Biecht en Muziek
Biechtstoel Zuid C:
De volle ontmoeting met Christus in de Eucharistie (dankzij de biecht)
Titel kunstwerk:
Biechtstoel (C) (in MANNAERTS 2014); Biechtstoel C (inventaris SIRJACOBS):
Biechtstoel met de Heilige Thomas en Agnes de Montepulciano, Peter I Verbruggen, 1658
=Zajadacz nr. VIII
Type kunstwerk: houtsnijkunst
Kunstenaar: Peter I Verbruggen (1615-1686)
Datering: 1658
Stijl: barok
Materiaal: eikenhout
Afmetingen: 333 x 315 x 97 cm.
Inventarisnr.:
SIRJACOBS Raymond, Sint-Paulus-Info, nr. 70, Inventaris van het patrimonium van de Antwerpse Sint-Pauluskerk, dl. I, 2006: p. 1749, nr. A43.
PA.029.A0044 (Donnet)
Locatie: zuidbeuk
MANNAERTS Rudi, Sint-Paulus. De Antwerpse dominicanenkerk, Antwerpen, 2014: p. 142-143:
De grote dominicaner geleerde Thomas van Aquino (1225–1274) (p. 72) schreef het officie van Sacramentsdag en dichtte het Lauda Sion; vandaar zijn dagelijks werkmateriaal van pen en inktkoker. Hij is te identificeren door de ketting op zijn borst met daaraan de zon van de wijsbegeerte, die zinspeelt op het overwinnende licht van de goddelijke waarheid.
De beide engelen vertolken het gebed: het gebed van de intellectueel met een gebedenboek en dat van de ongeletterde met een rozenkrans. Misschien indachtig de legende dat Thomas een verleidelijke prostituee met een brandende toorts verjoeg, symboliseert de omgekeerde brandende toorts aan de voet van de linker engel het doven van de brandende (onzuivere) wellust.
De dominicanes Agnes de Montepulciano (1268–1317; heilig verklaard in 1726) zou zich uitsluitend met het eucharistische brood gevoed hebben. In de handen heeft ze de lelietak van de zuiverheid, een rozenkrans en een schoteltje waarop de drie stenen, die Onze-Lieve-Vrouw haar volgens de legende gaf om er een klooster mee te bouwen. Ook het lint met het kruisje dat ze om de hals draagt, zou ze van Maria ter herinnering gekregen hebben nadat ze Jezus even in de armen had mogen houden.
De omlijsting van de biechtstoel verbeeldt hoe de genade van de Eucharistie pas ten volle werkzaam is indien men ze benadert met een zuiver hart, of anders gezegd, met een hart dat door de biecht gezuiverd is.
BC1 Putti, gewapend met drietanden, bedreigen slangen; andere putti vluchten voor draken.
C2 Putti met pijl en boog maken met twee honden jacht op een vos.
C3 Trommelende putti: zolang God de trom roert, is er klank. Dit is: de genadewerking van de Eucharistie.
C6 Putto met korf vol broodjes, waar twee putti naar reikhalzen. Putti met pijl en boog verjagen honden, cf. ‘het ware brood van de kinderen niet voor de honden te werpen’ (Mt. 15:26; Mc. 7:27), zoals verwerkt in het beroemde Lauda Sion, het loflied op het Heilig Sacrament. Putti omarmen elkaar.
C13 Centrale cartouche: twee putti in aanbidding voor het Heilig Sacrament, omgeven door zonnestralen; lunula in de vorm van een halve maan.
C23 Cartouche: putti schudden gewaad uit – gelovige komt in biecht(-stoel) zijn ziel luchten.
C24 Pilaster: vos, druivenguirlandes en fruit.
C26 Pilaster: vos eet van druiven – onwaardige zondaar wil de communie ontvangen zonder voorafgaand berouwvol te biechten (= Heilig Sacramentsaltaar, zuil A2; p. 78).
DONNET:
De Eucharistie. Engel met gebedenboek. Engel met rozenkrans.
Aparte onderdelen van dit kunstwerk:
Onderdeel van een groter geheel:
Opdrachtgever:
Schenker:
Voorstudies:
Herkomst: /
Verdere geschiedenis:
Restauraties:
Tentoonstellingen:
- A) Andere kunstwerken die dit kunstwerk hebben beïnvloed:
- Dit kunstwerk is geïnspireerd door:
- Dit kunstwerk is gekopieerd naar: /
- B) De invloed van dit kunstwerk op andere kunstwerken:
- Dit kunstwerk is in prent omgezet (door):
- Dit kunstwerk is inspirerend voor:
- Dit kunstwerk is gekopieerd (door):
OPGELET: indien u een andere taal gekozen hebt, zullen de titels van deze boeken en artikels helaas automatisch mee vertaald worden!
MANNAERTS Rudi, Sint-Paulus. De Antwerpse dominicanenkerk, Antwerpen, 2014: p. 142-143.
SIRJACOBS Raymond, Sint-Pauluskerk Antwerpen. Historische gids, 2de herw. uitg., Boechout, 2001: p. 104.
ZAJADACZ-HASTENRATH Salome, De biechtstoelen van de Antwerpse Sint-Pauluskerk, vertaald door Jos SMEETS, in Sint-Paulus-Info, nr. 68, 2000: p. 1602-1604.
ZAJADACZ-HASTENRATH Salome, Das Beichtgestühl der Antwerpener St.-Pauluskirche, Brussel, 1970: p. 85-90, afb. 23, 24, 105-107, 109, 112-114.
JANSSENS Aloïs, Sint-Pauluskerk te Antwerpen en haar kunstbezit, Antwerpen, 1971: p. 21-26, 39, 109.
SIRJACOBS Raymond, De triomf van het beeld. Vervolg 6. Biechtstoel C. De eucharistie of het geloof en de liefde in Sint-Paulus-Info, nr. 30, 1986: p. 348-355.