De Hemelvaart

Kunstenaar: toegeschreven aan Artus Wolffort; voorheen aan Aernout Vinckenborgh

JANSSENS 1971;

inventaris Sint-Paulus;

BALaT KIK-IRPA;

RKD; Aernout Vinckenborgh (1585-1620)

RKD: verworpen toeschrijving (zie: VLIEGHE 1977)

• Artus Wolffort (1581-1641):

SIRJACOBS 2001

vermeldt dat het schilderij wordt toegeschreven aan Artus Wolffort door dr. Hans VLIEGHE, maar dat archiefonderzoek heeft uitgewezen dat Vinckenborgh het paneel schilderde.

MANNAERTS 2014: p. 121:

toegeschreven aan Artus Wolffort; voorheen aan Aernout Vinckenborgh.

Datering: tussen 1615 en 1620; zie datering van de gehele Rozenkransreeks

Stijl: barok

Materiaal: olieverf op paneel

Afmetingen: 220 x 162 cm. (bron: inventaris Sint-Paulus)

216 x 159 cm. (bron: BALaT KIK-IRPA)

215 x 160 cm. (bron: RKD)

Inventarisnr.:

SIRJACOBS, Inventaris, dl. I, Sint-Paulus-Info, nr. 70, 2006: p. 1806, nr. E12.

DONNET: PA.029.E012

Locatie: noordbeuk die opgevat wordt als Mariakapel

JANSSENS 1971:

Maria symboliseert hier, als bruid van de Allerheiligste, de Kerk die Christus als levend teken in zijn plaats op aarde achter liet. De twee jongelingen die uit de hemel neerdalen, doen dat om de apostelen bekend te maken dat Christus nu opgestegen is ten hemel: dit alles volgens de Acta Apostolorum, Hand. 1, 9-12.

SIRJACOBS 2001:

De figuur die zich in het midden van de kring der elf apostelen bevindt, is oud-testamentisch: hij omknelt het verbondsboek. De gespierde figuur die in de rechteronderhoek achterover tuimelt is Petrus.

MANNAERTS 2014: p. 121:

Christus stijgt ten hemel. Van de wolk die ‘Hem aan hun ogen onttrok’ (Hand. 1:9) wordt nuttig gebruik gemaakt om er Jezus op te laten plaatsnemen. Het hemelse licht dat Jezus omgeeft, staat voor de glans of ‘heerlijkheid’ van God, waar Jezus voortaan in deelt. Dit licht zet echter de apostelen op de achtergrond in de schaduw. Christus wordt – getrouw aan de Bijbeltekst (Hand. 1:10) – geflankeerd door ‘twee mannen in witte gewaden’. Hun gesticulaties brengen de tekst van Hand. 1:11 woordelijk in beeld, van links naar rechts. De man links duidt op ‘deze Jezus’; met de opgeheven rechterhand geeft de man rechts aan: ‘die van u is weggenomen naar de hemel’, terwijl zijn neerwaartse linkerhand de aankondiging suggereert: ‘zal op dezelfde wijze [naar de aarde] wederkeren’.

De leerlingen en Maria ‘staren Hem gespannen na’ (Hand. 1:10); sommigen verwonderd in aanbidding (Lc. 24:52), anderen vol verbazing. Petrus en Johannes, herkenbaar aan de traditionele fysionomie en kledijkleuren, nemen de voornaamste plaats in op de voorgrond.

Door hun opstelling in de benedenhoeken openen zij de ruitvormige compositie. Merkwaardig dragen deze beide apostelen, tegen de traditie in, wel sandalen.

DONNET:

Twaalfde schilderij in de reeks van de Vijftien Mysteries van de Rozenkrans, het tweede der Glorierijke Mysteries: De Hemelvaart van Christus. Een zegenende Christus, geflankeerd door twee aanbiddende engelen en gezeten op een wolk stijgt ten hemel. Maria en de elf apostelen kijken Hem na. Het gaat hier om een simultane voorstelling van het gehele Hemelvaart verhaal. Dat Christus zijn leerlingen heeft gezegend, merkt men aan de twee jonge apostelen, die de handen nog gekruist over de borst hebben gelegd. In het midden van de kring der elf apostelen bevindt zich een figuur die een boek omknelt. Een wolk werpt een schaduw op de achterste apostelen en onttrekt zo de hemelvarende Christus aan het oog van de discipelen, waarbij ook Maria vertegenwoordigd is. Twee jongelingen in witte gewaden, dalen uit de hemel. De twee figuren in de benedenhoeken openen de ruitvormige compositie.

Eenvoudig zwart geschilderd kader met vergulde binnenrand.

Aparte onderdelen van dit kunstwerk: /

Onderdeel van een groter geheel: Rozenkransreeks

Opdrachtgever:

Schenker:

Volgens de lijst in het archief van de Sint-Pauluskerk (overgenomen door ROOSES, 1906: p. 10-11): mynheer Colyn, 120 gulden.

JANSSENS 1971:

Geschonken door de heer Colijns – kostprijs 120 gulden.

Voorstudies:

Herkomst: /

Verdere geschiedenis:

Restauraties:

Tentoonstellingen:

A) Andere kunstwerken die dit kunstwerk hebben beïnvloed:

• Dit kunstwerk is geïnspireerd door:
• Dit kunstwerk is gekopieerd naar: / 

B) De invloed van dit kunstwerk op andere kunstwerken:

• Dit kunstwerk is in prent omgezet (door):
• Dit kunstwerk is inspirerend voor:
• Dit kunstwerk is gekopieerd (door):

OPGELET: indien u een andere taal gekozen hebt, zullen de titels van deze boeken en artikels helaas automatisch mee vertaald worden!
U kan zelf de bibliografie sorteren op jaartal of op auteur.

[docxpresso file=”https://spk.kunstgeschiedenis-kerken-antwerpen.be/wp-content/uploads/SP-12-120-Hemelvaart.odt” comments=”true” SVG=”true”]