Het eerste Droeve Mysterie (van de Rozenkrans)
Gethsemane
of
De doodstrijd van Jezus
Type kunstwerk: schilderij
Kunstenaar: David I Teniers (1582-1649)
Datering: tussen 1615 en 1620; zie datering van de gehele Rozenkransreeks
Stijl: barok
Materiaal: olieverf op paneel
Afmetingen: 220 x 163 cm. (bron: inventaris Sint-Paulus)
216 x 159 cm. (bron: BALaT KIK-IRPA)
Inventarisnr.:
SIRJACOBS, Inventaris, dl. I, Sint-Paulus-Info, nr. 70, 2006: p. 1805, nr. E6.
DONNET: PA.029.E0006
Locatie: noordbeuk die opgevat wordt als Mariakapel
SIRJACOBS 2001:
Vermits de apostel rechts onderaan een zwaard vasthoudt, identificeren wij hem als Petrus; de apostel zonder baard is Johannes en de derde links is Jacobus.
MANNAERTS 2014: p. 109:
Na het Laatste Avondmaal gaat Jezus zich samen met de drie uitverkoren apostelen – Petrus, Johannes en Jacobus de Meerdere – bidden in de Hof van Olijven, op de Olijfberg. In het nachtelijke uur beleeft Hij zijn doodstrijd. De angst staat in zijn ogen te lezen (Mt. 26:37–38): Vader, laat deze beker (van het lijden) Mij voorbijgaan, doch niet mijn, maar Uw wil geschiede (Lc. 22: 42). Johannes ligt op Petrus’ schouder te slapen, Jacobus slaapt al zittend. De maan doorbreekt de duisternis van het nachtelijke uur. Het licht valt op de voorgrond op eenieders kledij. Via een hoge toegangspoort betreedt Judas met ‘een afdeling soldaten en met dienaars … voorzien van lantaarns, fakkels en wapens’ (Joh. 18:3) de ingang van het landgoed.
DONNET:
Zesde schilderij in de reeks van de Vijftien Mysteries van de Rozenkrans, het eerste der Droeve Mysteries: De Doodstrijd van Jezus. De Hof van Olijven. In het koude licht van een bleke maan, zien we een diep bewogen Christus opkijken naar een engel die hem een kelk met een rood kruis erin aanbiedt. Het licht op de voorgrond valt op eenieders kledij. Petrus, Jacobus en Johannes slapen. Johannes laat zijn hoofd rusten op Petrus’ schouder, Jacobus slaapt al zittend. Zij zijn alle drie ongeschoeid. Petrus, de apostel rechts onderaan houdt een zwaard vast. Op de pikdonkere achtergrond staan de toegangspoort tot de Olijfberg en twee brandende fakkels afgebeeld. Die verlichten het pad voor de zwart gehelmde krijgsbende die Christus komt aanhouden.
Eenvoudig zwartgeschilderd kader met vergulde binnenrand
Aparte onderdelen van dit kunstwerk: /
Onderdeel van een groter geheel: Rozenkransreeks
Opdrachtgever:
Schenker:
JANSSENS 1971:
Volgens de lijst in het archief van de Sint-Pauluskerk (overgenomen door ROOSES, 1906: p. 10-11): weduwe Vloers, 102 gulden.
MANNAERTS 2014: p. 109:
Schenkster van dit paneel is de weduwe Vloers.
Voorstudies:
Herkomst: /
Verdere geschiedenis:
Restauraties:
Tentoonstellingen:
A) Andere kunstwerken die dit kunstwerk hebben beïnvloed:
- Dit kunstwerk is geïnspireerd door:
- Dit kunstwerk is gekopieerd naar: /
B) De invloed van dit kunstwerk op andere kunstwerken:
- Dit kunstwerk is in prent omgezet (door):
- Dit kunstwerk is inspirerend voor:
- Dit kunstwerk is gekopieerd (door):
OPGELET: indien u een andere taal gekozen hebt, zullen de titels van deze boeken en artikels helaas automatisch mee vertaald worden!
U kan zelf de bibliografie sorteren op jaartal of op auteur.
@Jaar | @Auteur | Referentie |
1765 |
| Beschryvinge der bezonderste werken van de schilder-konste ende beeldhouwerye, nu ter tyd zynde in de kerken, kloosters, ende openbaere plaetsen der stad Antwerpen, in het licht gegeêven tot profijt der Reyzers. Op nieuws overzien, verbetert ende vermeerdert, Antwerpen (drukker BERBIE Gerardus), 1765: p. 74. |
1910 | DE WIT Jacobus, DE BOSSCHERE J. | De kerken van Antwerpen. Schilderijen, beeldhouwwerken, geschilderde glasramen, enz., in de XVIIIe eeuw beschreven door Jacobus de Wit. Met aantekeningen door J. De Bosschere en grondplannen, Antwerpen, 1910: p. 56. |
1971 | JANSSENS Aloïs | Sint-Pauluskerk te Antwerpen en haar kunstbezit, Antwerpen, 1971: p. 96. |
1972 | ROBBROECKX Mark | De vijftien Rozenkransschilderijen van de Sint-Pauluskerk te Antwerpen, Gent, 1972: p. 68-72. |
1983 | WUYTS Leo | De vijftien schilderijen van de rozenkrans in Sint-Paulus-Info, 1983: p. 107. |
1993 | SIRJACOBS Raymond en COOLEN Guido | Antwerpen Sint-Pauluskerk. De Vijftien Mysteries van de Rozenkrans, Antwerpen, 1993: p. 26-27. |
1999 | SIRJACOBS Raymond | Sint-Paulus-info, nr. 67, 1999: p. 1521 en 1527. |
2001 | SIRJACOBS Raymond | Sint-Pauluskerk Antwerpen. Historische gids, 2de herw. uitg., Boechout, 2001: p. 38-39. |
2004 | SIRJACOBS Raymond | Antwerpen Sint-Pauluskerk. Rubens en de Mysteries van de Rozenkrans, Boechout, 2004 (?): p. 44. |
2006 | VAN HOUT Nico | Schilderkunstige kanttekeningen bij de Rozenkransreeks in de Sint-Pauluskerk te Antwerpen in Munuscula amicorum. Contributions on Rubens and his Colleagues in Honour of Hans Vlieghe, K. Van der Stighelen (ed.), 2006: merkwaardig genoeg op p. 453. niet vermeld in deze studie die nochthans de hele reeks behelst. |
2014 | MANNAERTS Rudi | Sint-Paulus. De Antwerpse dominicanenkerk, Antwerpen, 2014: p. 109. |