De tenhemelopneming van Maria

Kunstenaar:

• Vroeger toegeschreven aan Artus Wolffort (1581-1641) (bron: RKD: rejected attribution (zie Vlieghe 1977) (https://rkd.nl/explore/images/110657)
• Sint-Paulus; BALaT KIK-IRPA; RKD; MANNAERTS 2014; SIRJACOBS 2001; JANSSENS 1971:

Jan Aertsen: heeft vervaardigd inventaris

• SIRJACOBS 2001:

Dit is het enige bekende werk van Jan Aertsen.

Datering: tussen 1615 en 1620; zie datering van de gehele Rozenkransreeks

Stijl: barok

Materiaal: olieverf op paneel

Afmetingen: 222 x 164 cm. (bron: inventaris Sint-Paulus)

216 x 154 cm. (bron: BALaT KIKIRPA)

222 x 165 cm. (bron: RKD)

Inventarisnr.:

SIRJACOBS, Inventaris, dl. I, Sint-Paulus-Info, nr. 70, 2006: p. 1806, nr. E14.

DONNET: PA.029.E0014

Locatie: noordbeuk die opgevat wordt als Mariakapel

MANNAERTS 2014: p. 125:

Als er één iemand zeker in de hemel is, dan is het wel de sterke vrouw Maria, wier leven geheel en al op Gods wil gericht was. In dit ‘Mysterie’ schuilt voor elke gelovige een hoopvol perspectief; wie God in zijn leven zoekt, zal Hem vinden in het hemelse geluk. Midden op een wolk zit Maria, de gevouwen handen en de blik opwaarts, wat wijst op haar verlangen naar God. Haar onderlichaam situeert zich nog in de grijze wolken, terwijl haar bovenlichaam, in het wit gekleed, reeds afsteekt tegen de gouden achtergrond in de hemel. Links kijken apostelen toe; twee ervan hebben eerbiedig de handen gevouwen. Er zijn drie vrouwen bij het graf. Volgens de Legende aurea: Maria Magdalena, en de twee halfzusters van Maria: Maria Kleofas en Maria Salomas. Eén van de vrouwen buigt zich over het lege graf en vindt er, aldus de legende, enkele bloemen in.

DONNET:

Het veertiende schilderij in de reeks van de Vijftien Mysteries van de Rozenkrans, het vierde der Glorierijke Mysteries: Maria ten Hemel opgenomen. Maria zit midden op een wolk en straalt. Ze houdt de handen gevouwen en ze heeft de blik opwaarts gericht. Haar onderlichaam, gehuld in een blauwe stof, situeert zich nog in de grijze wolken, terwijl haar bovenlichaam, in het wit gekleed, reeds afsteekt tegen de gouden achtergrond in de hemel. Vier engeltjes wachten haar daar op. De graftombe onder haar ziet er uit als een Romeinse sarcofaag. Rond het open graf staan en knielen zeven apostelen en drie vrouwen. Slechts één van de vrouwen, linksachter, kijkt in het open graf, dat gevuld is met rozen. De vrouw achter rechts kijkt naar Maria, de vrouw op de voorgrond houdt de handen in mekaar gekneld. Alle andere personages kijken hemelwaarts of bespreken met elkaar de gebeurtenis. De apostelen kijken links en achteraan rechts toe, twee ervan hebben eerbiedig de handen gevouwen, één zit geknield voor de tombe en kijkt op, richting Maria.

Geïnspireerd door de apocriefe evangeliën en de ‘Legenda Aurea’ – de drie vrouwen zijn Maria Kleofas, Maria Salome – beide halfzusters van Onze-Lieve-Vrouw – en op de voorgrond Maria Magdalena – rozen zijn hier symbool van de Liefde, bloem van de Koningin van de Rozenkrans, die tevens de Roos van Jesse is – de gevouwen handen en de blik opwaarts van Maria, wijzen op haar verlangen naar God.

Eenvoudig zwart geschilderd kader met vergulde binnenrand.

Aparte onderdelen van dit kunstwerk: /

Onderdeel van een groter geheel: Rozenkransreeks

Opdrachtgever:

Schenker:

Het veertiende schilderij in de Rozenkransreeks werd bekostigd door algemene bijdragen.

ROOSES 1906; JANSSENS 1971: Volgens de lijst in het archief van de Sint-Pauluskerk (overgenomen door ROOSES, 1906: p. 10-11): verschillende aalmoezen, 66 gulden.

Voorstudies:

Herkomst: /

Verdere geschiedenis:

Restauraties:

Tentoonstellingen:

A) Andere kunstwerken die dit kunstwerk hebben beïnvloed:

• Dit kunstwerk is geïnspireerd door:

MANNAERTS 2014: p. 125:

Waarschijnlijk heeft de kunstenaar inspiratie gevonden in het gelijknamige schilderij van Otto van Veen (München, Alte Pinakothek):

De tenhemelopneming van Maria, Otto van Veen, koper; 32×23 cm., Alte Pinakothek, München, inv. nr. 1874.

Op de website van Alte Pinakothek in München geen datering genoemd.

https://www.sammlung.pinakothek.de/de/bookmark/artwork/01G1335nxk

Andere versie met hetzelfde thema:

De tenhemelopneming van Maria, Otto van Veen, 39.5 x 50.5 cm., olieverf op koper, Herzog Anton Ulrich-Museum, Braunschweig

Datering: Otto Van Veen gaat blijkbaar meer terug op een compositie zoals die van Titiaan voor de Minderbroederskerk in Venetië met een duidelijke statische tweedeling tussen het aardse en hemelse niveau.

• Dit kunstwerk is gekopieerd naar: / 

B) De invloed van dit kunstwerk op andere kunstwerken:

• Dit kunstwerk is in prent omgezet (door):
• Dit kunstwerk is inspirerend voor:
• Dit kunstwerk is gekopieerd (door):

OPGELET: indien u een andere taal gekozen hebt, zullen de titels van deze boeken en artikels helaas automatisch mee vertaald worden!
U kan zelf de bibliografie sorteren op jaartal of op auteur.

[docxpresso file=”https://spk.kunstgeschiedenis-kerken-antwerpen.be/wp-content/uploads/SP-12-140-Tenhemelopneming.odt” comments=”true” SVG=”true”]